Als een paard symptomen van koliek vertoont, bellen we direct de dierenarts. Iedereen weet namelijk dat dit een levensgevaarlijk probleem is. Minder dramatische symptomen van maag-darmproblemen worden daarentegen vaak over het hoofd gezien of niet serieus genomen. Daarom benoemen we in dit artikel vaak voorkomende symptomen die kunnen duiden op spijsverteringsproblemen, laten we zien hoe je ze kunt voorkomen en leggen we uit waarom een gezonde darm zo belangrijk is.

In de bestseller „De mooie voedselmachine, de charme van je darmen “ van Giulia Enders wordt de lezer op onderhoudende en spannende wijze duidelijk gemaakt dat de menselijke darm een prachtig maar vaak ook verwaarloosd orgaan is. Darmgezondheid heeft een grote invloed op ons hele lichaam en ook op onze geestelijke gesteldheid. Bij paarden is dat niet anders: Hoe het paard zich voelt en zijn werkvermogen, zowel lichamelijk als mentaal, zijn voor een groot gedeelte afhankelijk van zijn darmgezondheid.

Duidelijke symptomen van een verstoorde darmflora:

    • winderigheid
    • darmkrampen
    • slecht ruikende mest
    • diarree of water bij de mest
    • acute koliek

Winderigheid is vaak een van de eerste waarneembare symptomen dat de spijsvertering van je paard overbelast is. De meesten van ons weten wel dat ongewenste gassen in de darm ronduit pijnlijk kunnen zijn, vooral als de broek al een beetje strak zit. Bij paarden is dit vergelijkbaar met de zadelriem en daar komt dan ook nog eens het gewicht van de ruiter bij. Als gevolg daarvan zal het paard gespannen aanvoelen, wil het niet over zijn rug lopen en is hij slecht te motiveren.

Ook water bij de mest en diarree zijn symptomen dat het maag-darmkanaal van het paard verzuurd is. Iedereen weet hoe belastend deze symptomen voor het lichaam kunnen zijn. Je voelt je zwak en lusteloos en hebt geen energie om aan het werk te gaan. Bij het paard is dit (uiteraard) net zo.

Spijsverteringsproblemen moeten we dus niet alleen bij onszelf, maar ook bij paarden zeer serieus nemen en de oorzaken er van zo snel mogelijk verhelpen. Als de darm zwakker is, is ook het immuunsysteem zwakker en dat maakt dat het paard ook vatbaarder is voor andere ziektes.

Een ander voorbeeld is het vitamine H-gebrek. Net zoals veel andere wateroplosbare vitamines maken paarden vitamine H, of te wel biotine, zelf met behulp van een gezonde darmflora. Als de darmflora verstoord is, wordt er minder biotine geproduceerd. Dat uit zich vaak in het traag verharen, een dof haarkleed, huidproblemen, broze haren en gebarsten, broze hoeven.

Ook hoefbevangenheid is vaak te herleiden tot een verstoord evenwicht van de darmflora. Veranderingen in de microflora van de darm kunnen ertoe leiden dat de goede micro-organismen massaal afsterven. Daardoor worden endotoxinen gevormd die door de darmwand in de bloedbaan komen en hoefbevangeheid kunnen veroorzaken.

Oorzaken van spijsverteringsproblemen

Waardoor kan overbelasting van de darmflora ontstaan? Naast organische oorzaken, haastig eten (slecht kauwen) en sociale factoren, door transport of wedstrijden veroorzaakte stress, zijn fouten bij het voeren de meest voorkomende oorzaken. Vooral bij suiker en zetmeel is voorzichtigheid geboden. Als je paard gezond is en moet werken, kun je van beiden passende hoeveelheden voeren. Daarbij moet er wel op gelet worden dat het zetmeel licht verteerbaar is, zodat het niet kan gaan fermenteren. Dus liever hydrothermisch ontsloten gerst- en maïsvlokken voeren als hele graankorrels. In principe moet de hoeveelheid zetmeel worden aangepast aan de inspanning, omdat het zetmeel door het lichaam in suikers omgezet wordt. Maar ook met eiwittten, die niet in de dunne darm verteerd kunnen worden, moet men voorzichtig zijn, omdat deze, in tegenstelling tot het precaecaal verteerbare eiwit (pcv), ongebruikt in de dikke darm terecht komen. Daar worden ze dan door darmbacteriën omgezet. Die bacteriën produceren daarbij gassen, wat tot winderigheid kan leiden, en zuren die door de lever en nieren weer afgebroken moeten worden.

Te grote hoeveelheden zetmeel en suiker leiden, net zoals niet-pcv-eiwit, tot verzuring en gasvorming. Als gevolg daarvan kan je paard zijn voer – en dan met name het ruwvoer – slechter verteren. Dat heeft weer als gevolg dat je paard zal afvallen en dat het immuunsysteem verzwakt.

De darm in (of uit) evenwicht

Ontelbare bacteriën en micro-organismen in de darm helpen je paard bij de vertering van het voer. Deze piepkleine, nuttige hulpjes vormen voor wat betreft hun aantallen, samenstelling en activiteit van de darmflora een zeer gevoelige “leefeenheid”. Is de zogenaamde microflora in evenwicht, dit noemen we “symbiose”. Te grote hoeveelheden aan niet verteerbare graanzetmelen, suiker (zoals fructaan) of eiwit dat niet in de dunne darm verteerbaar is, brengen dit evenwicht uit balans. Een gezond darmmilieu kan bereikt worden door met name de volgende zes zaken in acht te nemen:

Voorkomen van verzuring (acidose)

  1. Geef voer dat rijk is aan ruwe celstof, want speeksel dat vrij komt bij kauwen buffert het agressieve maagzuur.
  2. Geef goed verteerbare zetmelen, qua hoeveelheden aangepast aan de hoeveelheid arbeid die het paard moet leveren.
  3. Geef suiker met mate.
  4. Geef goede = in de dunne darm verteerbare eiwitten
  5. Reduceer stress
  6. Laat tijd tussen het eetmoment en beweging

Hulp bij spijsverteringsproblemen

Er zijn verschillende natuurlijke stoffen die een gestresst maag-darmkanaal kunnen ondersteunen of zelfs beschadiging kunnen voorkomen. Marstall heeft verschillende producten al naar gelang de behoefte. Onderstaand een selectie:

    • Het sterke trio bestaande uit biergist, appelpulp en lijnzaadolie, kan paarden met spijsverteringsproblemen zoals koliek, opgeblazen gevoel, diarree of water bij de mest helpen. Granutop van marstall bestaat uit deze drie componenten, die de microflora stabiliseren, verzuring tegenwerken, mycotoxinen en andere gifstoffen binden en de voeropname en afbraak van ruwe celstof verbeteren. Ze werken anti-oxidatief, bacteriostatisch (remt de groei van bacteriën), ontstekingsremmend en kalmerend op het maag-darmkanaal. De positieve werking werd bevestigd in een Duitse producttest met meer dan 100 deelnemers. Granutop wordt in eerste instantie gebruikt bij algemene problemen in het maag-darmkanaal en slechte voerbenutting, maar ook preventief bij voor het paardenlichaam belastende situaties zoals verharen, wormkuren en wisseling van stal.
    • Gastro ontziet maag en darm bij gestresste spijsvertering. De combinatie van magnesiumhydroxide, pectine-lechitinecomplex en levende gisten ondersteunt aantoonbaar een gezonde maag (Köller et al. 2010). Radicalenvangers, vitamine C voorop, werken doelgericht oxidatieve stress tegen en reguleren de zuur-basehuishouding. Het complex aan werkzame stoffen helpt op die manier de maagwand te beschermen tegen zuur en het lichaam tegen de gevolgen van stress. ProGastro kan probleemloos gecombineerd worden met medicijnen zoals Omeprazol (Kohler et al. 2010). Het wordt voornamelijk gebruikt bij paarden met een gevoelige maag en maagzweren, maar ook bij paarden die gevoelig zijn voor stress.
  • Chronische verstoring van de dikke darmfunctie met als gevolg water bij de mest en gasvorming wordt op drie manieren verminderd door Darm-Regulator.  Ten eerste wordt de water-electrolytenhuishouding gestabiliseerd. Ten tweede reguleren en bevorderen de toegevoegde probiotische levende gisten een goede dikke darmflora. En ten derde reguleren de kalmerende kruiden en een speciaal mengsel van darmactieve, prebiotische vezels (marstall Previta-vezels®) het darmmileu.

Deel dit artikel