Maagzweren bij paarden voorkomen en herstellen

Voermanagement bij acute maagproblemen en daarna

Verschillende studies laten zien dat maagzweren bij ongeveer 37% van de recreatiepaarden voorkomen, bij 58% van de sportpaarden en bij racepaarden loopt dit percentage zelfs op tot 90%.

Oorzaken

Maagzweren ontstaan wanneer er een teveel aan zuur in de maag gevormd wordt en de beschermende factoren wegvallen.

Eén van de belangrijkste beschermende factoren is het ruwvoer (gras, hooi, kuil, stro of luzerne). Veel paarden in Nederland staan een (groot) deel van de dag op stal en krijgen het ruwvoer in een beperkt aantal porties per dag. Hierdoor ontstaan er perioden waarin het paard niet eet. Het maagzuur wordt dan niet geneutraliseerd en de zuurgraad in de maag daalt. Daarnaast krijgen veel (sport)paarden een behoorlijke hoeveelheid krachtvoer. Dit zorgt nog voor extra zuurtoename in de maag en verhoogt het risico op maagzweren.

Verder speelt training een belangrijke rol bij het ontstaan van maagzweren. Intensief trainen, zeker bij jonge paarden, kan leiden tot stress, wat een trigger is voor maagzweren. Ook ontstaat er tijdens arbeid een verhoogde druk in de buik. Het maagzuur wordt hierdoor omhoog geduwd en kan in aanraking komen met het onbeschermde deel van de maag.

Stress zorgt voor een mindere bloedtoevoer naar de maag, waardoor er minder beschermend maagslijm tegen het zuur gevormd wordt. Naast intensieve training, kan stress veroorzaakt worden door o.a. transport, wedstrijden, nieuwe omgeving, langdurig op stal staan, pijn of ziekte.

Ook medicatie kan een oorzaak zijn van het ontstaan van maagzweren. Het langdurig gebruik van hoge doseringen pijnstillers en ontstekingsremmers kunnen leiden tot maagzweren.

Belangrijkste symptomen

• Gewichtsverlies
• Wisselende eetlust
• Koliek

Een diagnose kan alleen gesteld worden door een maagonderzoek. Na constatering zal er meestal maagbeschermende en zuurremmende medicatie gegeven worden. De klachten zullen dan snel verbeteren, echter genezing duurt langer.

Het komt dan aan op het juiste management

• Zorg ervoor dat het paard niet lang (6 uur is het maximum) zonder ruwvoer staat. Weidegang is ideaal, anders het liefste onbeperkt beschikking over ruwvoer (indien niet mogelijk, dan minimaal 4-6 porties/dag). Wanneer paarden snel te dik worden, kunnen slowfeeders uitkomst bieden.
• Verdeel het krachtvoer over zoveel mogelijk kleine porties gedurende de dag.
• Geeft eerst ruwvoer, daarna pas krachtvoer.
• Geef vóór het rijden wat ruwvoer. Dit neutraliseert het maagzuur en voorkomt opspattend zuur.
• Voorkom stress en bouw trainingen rustig op. Een paard dat maagzweren heeft, zal eerst rust nodig hebben om te herstellen.
• Voedingssupplementen of speciale voeding dat het maagslijmvlies beschermt kunnen preventief ingezet worden of ter ondersteuning van de therapie.

Zetmeelgehalte in rantsoen

Uit een studie van S. Böhm et al. uit 2018 blijkt dat zetmeel een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van maagzweren. Wanneer er maagzweren gediagnosticeerd zijn, dan is een laag zetmeel rantsoen van invloed op de genezing.

De vraag is wat “laag” in dit geval is. Het onderzoek doet geen aanbeveling, maar uit de studie blijkt dat een gemiddelde van 0,09 gram per kilo lichaamsgewicht nodig is om de maagwand te laten genezen.

Wat betekent dit in de praktijk?

De 0,09 gram per kilo lichaamsgewicht wil zeggen dat een paard van 550 kilo maximaal 55-75 gram zetmeel per dag via het kracht- of aanvullend voer mag hebben. (Het ruwvoer bevat geen zetmeel.)

55 gram zetmeel per dag is niet zoveel en alleen met een graanvrij voer is dit haalbaar. Marstall Faser Light bevat 26 gram zetmeel per kilo. Bij een aanbevolen hoeveelheid van 1200 gram per dag voor een paard van 550 kilo komt het zetmeelaandeel op 32 gram per dag. Binnen de veilige marge en er is nog ruimte om bijvoorbeeld 200 gram Granutop te voeren, om extra energie te leveren. Ook bevat Granutop 15% maagwand beschermende pectine.

Rantsoen voorbeeld voor een paard van 550 kilo met gediagnosticeerde maagzweren:

• Voldoende goed ruwvoer in meerdere porties.
• Maximaal 6 uur zonder ruwvoer
• Altijd vers water 1200 gram Marstall Faser Light verdelen over 2 a 3 voerbeurten
• 200 gram Granutop

Met dit rantsoen blijf je binnen de veilige ondergrens van 55 gram zetmeel per dag. Het paard krijgt alle benodigde vitaminen en mineralen en met Granutop extra energie en ondersteuning van maag en darmslijmvlies.

Uit onderzoek blijkt het ongeveer 2 maanden duurt om de maagzweren te laten genezen. Gedurende die periode is het raadzaam om wat minder te trainen, ook omdat het rantsoen voor sommige paarden te weinig energie bevat. Dit tekort kan gedurende de 2 maanden opgevangen worden met wat extra olie en na de twee maanden met een zorgvuldig gekozen krachtvoer. Een voer met ontsloten granen waardoor er minder gevoerd hoeft te worden en het zetmeelaandeel dus lager blijft.

Voor paarden met een gezonde maag is 1 gram zetmeel per kilo lichaamsgewicht per maaltijd het maximum. Door het krachtvoer over zoveel mogelijk voerbeurten te verdelen en te kiezen voor een voer met ontsloten granen is dit haalbaar.

Rantsoen voorbeeld voor een paard van 550 kilo M/Z niveau

• Voldoende goed ruwvoer in meerdere porties. Maximaal 6 uur zonder ruwvoer
• Altijd vers water
• 2,5 kilo Marstall Concours per dag verdeeld over 4 voerbeurten
• Het zetmeelaandeel per maaltijd is 250 gram bij 4 voerbeurten en is daarmee de helft van de maximale toegestane hoeveelheid. Ruim binnen de veilige marge!

Alternatieve optie: Marstall Gastro Muesli

Marstall Gastro Muesli is een muesli met laag zetmeelgehalte (42 gram per kilo) en maagwandondersteunende ingrediënten als natrium bicarbonaat en polyfenolen die een hoge antioxidatieve waarde hebben.

Rantsoen voorbeeld voor een paard van 550 kilo M/Z niveau

• Voldoende goed ruwvoer in meerdere porties. Maximaal 6 uur zonder ruwvoer
• Altijd vers water
• 2,5 kilo Marstall Gastro Muesli per dag verdeeld over 3 voerbeurten.
• Het zetmeelaandeel per maaltijd is 35 gram bij 3 voerbeurten en is daarmee minder dan 10% van de maximale toegestane hoeveelheid. Ruim binnen de veilige marge!

Rantsoen voorbeeld recreatief gehouden paard van 550 kilo

• Voldoende goed ruwvoer in meerdere porties. Maximaal 6 uur zonder ruwvoer
• Altijd vers water
• 1 kilo Marstall Gastro Muesli per dag verdeeld over 2-3 voerbeurten aangevuld met 60 gram Marstall Force per dag

Met het juiste voermanagement kan bij paarden die hersteld zijn van maagzweren herhaling worden voorkomen. Voor advies neem gerust contact op met onze Marstall voedingsspecialisten of vraag een vrijblijvend voedingsadvies aan.