Iedereen wil gezonde voeding voor zijn of haar paard. Steeds vaker wordt graanvrije voeding aanbevolen. Maar wanneer is graanvrije voeding zinvol? Hoe kun je paarden met stofwisselingsproblemen gezond graanvrij voeren?
Van oorsprong is het paard een dier van de steppe. Het rantsoen bestond daarom uit vezelrijke ruwvoeders. Niet het malse sappige weidegras, maar uitgegroeid, lang en stengelig gras. Het spijsverteringskanaal van paarden is daarop aangepast. Maar dat een paard gewend is geraakt aan weinig energierijk voedsel, betekent niet dat het per se slecht is als het paard graan of andere vruchten krijgt.
Voer en locatie
Paarden krijgen op verschillende plaatsen in de wereld verschillende voeding: een paard op IJsland wordt anders gevoerd dan een paard in Spanje. Die wereldwijde verschillen zijn echt groot. In Spanje krijgt een paard bijvoorbeeld royaal graan, weinig hooi en vaak nog suikerrijk johannesbrood. Het is daar droog en moeilijk om goed hooi te telen. Op IJsland moeten de paarden in de zomer met gras en mos doen.
Suiker
Wat je ook voert, hou rekening met de hoeveelheid suiker. Het verstrekken van forse hoeveelheden suiker, tenzij het nodig is voor direct beschikbare energie voor hoge prestaties, belast de stofwisseling. Het verraderlijke aan graan is dat het veel zetmeel, dus koolhydraten bevat. Het lichaam zet dit om in (bloed)suiker en moet dan net als normale suiker verder verwerkt worden.
Graanvrije muesli
Vaak overschatten we de hoeveelheid arbeid die onze paarden verrichten. Spieren groeien alleen door een combinatie van training en voeding. Calorierijke voeding in combinatie met weinig arbeid zorgt dat paarden te dik worden. Welvaartszieken ontstaan door deze goedbedoelde rantsoenen in combinatie met te weinig trainingsarbeid; de stofwisseling raakt hierdoor verstoord. In het uiterste geval resulteert dit in ziektes zoals Cushing, EMS of voedingsgerelateerde hoefbevangenheid. Problemen ontstaan echter vaker stap voor stap. Een insulineresistentie komt vaak pas aan het licht als de specifieke vetbulten ontstaan. Welvaartsziekten ontstaan als gevolg van vele begunstigende factoren. Eén daarvan is een te royaal, koolhydraat- en daarmee suikerrijk rantsoen in combinatie met te weinig arbeid.
Graanvrij voeren en toch voldoende energie
Maar hoe kun je graanvrij voeren en toch zorgen dat het paard voldoende energie heeft? Dit kan nodig zijn bij bijvoorbeeld sportpaarden. In deze gevallen is het mogelijk om het rantsoen te verrijken met hoogwaardige olie. Paarden hebben weliswaar geen galblaas, maar kunnen door galsappen in het spijsverteringssysteem, olie tot op zekere hoogte zeer goed verteren. Hoogwaardige plantaardige olie – zoals lijnzaadolie – bevat omega-3-vetzuren. Dit vetzuur levert veel energie en werkt ontstekingsremmend. Een voldoende energierijk rantsoen is daarnaast ook belangrijk voor spieropbouw. Daarnaast is het aan te bevelen bij moeilijk op gewicht te houden oudere paarden.
Koolhydraatarm kan de maag ontlasten
Graanvrije voeding is ook goed voor paarden die stressgevoelig zijn. Het hoge vezelaandeel stimuleert het kauwen en daarmee de vorming van speeksel. Met speeksel doordrenkt voedsel is voor de maag makkelijker te verteren. Daarnaast buffert speeksel het agressieve maagzuur. Zo spaart graanvrije voeding met veel vezels de maag.
Aminozuren zijn essentieel!
Bij het omschakelen naar graanvrije voeding is het belangrijk te zorgen voor een rantsoen met voldoende aminozuren. Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwit en daarom onontbeerlijk voor spieropbouw, onderhoud en spierherstel. Bovendien is hiervoor belangrijk welke aminozuren in welke verhouding in het rantsoen zitten. Essentiële aminozuren kan het paardenlichaam niet zelf maken en moeten via de voeding verstrekt worden. Dit kan als onderdeel van het krachtvoer of als aminozurensupplement.
Waarom graanvrij voeren?
Ingrediënten van graanvrij voer zijn onder andere luzerne, gras/hooi, zonnebloemzaad/soja/lijnzaad en vitamines en mineralen. Met graanvrij voer is het eenvoudig om de dagelijkse behoefte aan vitamines en mineralen te dekken, een supplement is in de meeste gevallen niet meer nodig.
- Minder zetmeel is beter
Paarden eten de hele dag ruwvoer, maar omdat ze niet voldoende verteringsenzymen aanmaken om veel zetmeel te verteren is het niet goed als een groot deel van het voer hieruit bestaat. Uiteraard kan dit per paard verschillen, maar te veel zetmeel is nooit goed. Vandaar dat graanvrij voeren hier een oplossing voor kan zijn.
- Granen kunnen allergieën veroorzaken of aanwakkeren
Glutenintolerantie is al een bekend fenomeen bij mensen, maar ook paarden kunnen hier last van hebben. Gluten zitten van nature in bepaalde granen (tarwe, spelt, rogge, gerst). Wil je je paard echt glutenvrij voeren, dan zul je moeten uitwijken naar een glutenvrij product en kun je bijvoorbeeld bietenpulp of een ander enkelvoudig product toevoegen . Graanvrij voeren betekent nooit 100% glutenvrij, maar het is wel glutenarm. Graanvrij voeren lijkt ook een gunstig effect te hebben bij paarden en pony’s met zomereczeem.
- Graanvrij = minder calorieën
Het merendeel van de paarden en pony’s is te dik. Er wordt vaak te veel gevoerd van de verkeerde voeding. Graanvrij voeren is een heel gezonde verandering, paarden kunnen toch de hele dag door ruwvoer eten en worden minder snel dik.
Wil je weten wat de beste voeding is voor jouw paard? Vraag dan een gratis persoonlijk voedingsadvies aan.
